Deze week een gastblog van collega Hetty den Boef.
Even voorstellen: bibliothecaris & mediacoach, schrijf ook (on)regelmatig op mijn blog Biboef's Dingen over kunst, film, muziek, architectuur en bibliotheken.

Mijn jeugd
Al sinds mijn kindertijd hebben film en architectuur voor mij veel met elkaar te maken. Opgroeiend in Gorcum waren wij thuis vooral georiënteerd op Rotterdam omdat mijn vader daar vandaan kwam. Als mijn moeder en ik met de trein naar mijn tante gingen dan stapten wij uit bij het oude station Blaak. Dit station had een geweldige trap en in mijn verbeelding was het een eerder een paleisje dan een station. Dat klopt ook: als jongvolwassene kwam ik er achter dat het een station van Sybold van Ravensteijn was, een architect die veel in Rotterdam (Blijdorp, CS) en Dordrecht heeft gebouwd en bekend was vanwege zijn versierde modernisme. Ieder jaar gingen wij in de kerstvakantie naar de Cineac, om de nieuwe Disney film te kijken. De moderne Cineac (al jaren geen bioscoop meer maar een eetschuur) ligt naast de Bijenkorf, een icoon van de wederopbouw en het modernisme. Beide gebouwen zijn van Marcel Breuer. Deze bezoeken in mijn jeugd hebben zeker bijgedragen aan mijn latere interesse voor architectuur en stedenbouw, waarbij ik een voorliefde heb gehouden voor het modernisme.

Modernisme
Het was ook waar ik (onbewust) op lette in films. De eerste keer dat ik North by Northwest thuis in zwart-wit op tv zag, vielen 2 dingen op: natuurlijk Mount Rushmore (de 4 in steen uitgehouwen presidenten) maar ook de moderne villa waarin ze tegen het einde belanden. Ook in de James Bond films wordt veel gebruikt gemaakt van bijzondere architectuur. In “ Diamonds are forever” komt het Elrod House van John Lautner  voor. Van deze architect wordt ook Schaffer House gebruikt in A Single Man , mijn favoriete film uit 2010. In Body Double van Brian de Palma wordt van hem de Chemosphere gebruikt.

Science fiction
In science-fictionfilms wordt veel gebruik gemaakt van bijzondere architectuur. Naast alle virtuele gebouwen wordt in Blade Runner ook bestaande architectuur gebruikt: Ennis House van Frank Lloyd Wright . Clockwork Orange speelt zich grotendeels af in de Britse architectuur van eind jaren 60, een periode waarin de stroming “brutalisme” hoogtij vierde. Omdat het in sf-films vaak over dictaturen en akelige toekomstbeelden gaat worden daar gebouwen bij gezocht die megalomaan overkomen. Een film die ik nog niet gezien heb maar door mijn onderzoek voor dit blog naar voren kwam is Aeon Flux. Hiervoor zijn veel bijzondere gebouwen in Berlijn gebruikt. Er wordt in films niet alleen gebruik gemaakt van bestaande gebouwen of steden, maar er worden natuurlijk ook filmsets , hele gebouwen of steden verzonnen. Gotham City uit de Batman films is hiervan een beroemd voorbeeld. Metropolis is nog steeds de standaard als het gaat om de architectuur van een verzonnen stad in de toekomst.

Favorieten
Ik kan nog heel veel invalshoeken voor dit onderwerp verzinnen maar de ruimte is beperkt. Ik sluit af met mijn favorieten. Bij de speelfilms zijn dit Jacques Tati’s Mon Oncle en Playtime. Hij geeft kritiek op het, in de ogen van Tati, doorgeschoten modernisme. Briljante films die ik steeds opnieuw kan zien. En alles werd speciaal voor de films ontworpen en gebouwd.
In de categorie “films over architecten” heb ik er 2: de speelfilm “The Belly of an architect” van Peter Greenaway (ook vanwege de muziek van Wim Mertens). Als 2e de documentaire “My architect” over Louis Kahn. Een architect met een niet zo groot, bijzonder oeuvre en een tragisch leven. Zijn zoon gaat al filmend op zoek naar wie zijn vader was, welke gebouwen hij maakte en wat de invloed van deze gebouwen is op de mensen die ze gebruiken. Een van de mooiste kunstdocumentaires die ik ken.